Author(s):
1. Vladimir Šaraba, Rudarsko-geološki fakultet u Beogradu, Serbia
2. Olivera Krunić, Rudarsko-geološki fakultet u Beogradu, Serbia

Abstract:
Mineralne vode se najčešće zahvataju bunarima, koji imaju optimalni period eksploatacije. Brzina starenja bunara, između ostalog, zavisi i od mikrobioloških procesa na čeličnim glavama bunara. Starenje bunara se manifestuje opadanjem kapaciteta i promenom kvaliteta vode. Tako je u Bogatiću (bunar BB-1) i Metkoviću (bunar BMe-1), lokalitetima koji pripadaju području Mačve, koja se nalazi na južnom obodu Panonskog basena na kontaktu sa Unutrašnjim Dinaridima, kao posledica precipitacije hemijskih jedinjenja iz mineralnih voda, razvoja termalnih biofilmova na čeličnim glavama bunara, stvaranja neprijatnog ukusa, mirisa i zamućenja voda, bilo neophodno izvršiti revitalizaciju vodozahvatnih objekata. Primenjena metodologija podrazumevala je: (i) uzorkovanje mineralnih voda za fizičko-hemijske analize, (ii) biofilmova za mikrobiološke i (iii) inkrustrovanih naslaga za kristalografske analize. Navedeni koraci, u sklopu istraživačkog procesa tokom 2014. godine, omogućili su podlogu za izvođenje mehaničkog, hidrauličkog i hemijskog tretmana bunara i primenu biocida, radi odstranjivanja naslaga hemijskog i biološkog porekla, i povratka prvobitnih eksploatacionih kapaciteta vodozahvatnih objekata. Rezultati fizičko-hemijskih analiza mineralnih voda pokazali su da su vode HCO3- - Na+ + K+ tipa i temperaturnog dijapazona od 63 do 75 °C. Skening-elektronska mikroskopija i analize svetlosno-optičkog mikroskopa uzoraka termalnih biofilmova pokazale su prisustvo mikroorganizama koji pripadaju razdelima Cyanobacteria, Chlorophyta i Bacillariophyta, pri čemu su cijanobakterije bile najbrojnije. Sastav inkrustracija, na osnovu rendgenske difrakcija praha ispitivanih uzoraka, čini mineral kalcit, koga prati manja količina minerala kvarca. Zaključeno je da mikroorganizmi na čeličnim glavama bunara iniciraju razvoj procesa biozarastanja i doprinose istaložavanju mineralnih naslaga koje uzorkuju začepljenje bunara, i time opadanje izdašnosti, te promenu kvaliteta voda, a posredno, indukuju i razvoj procesa biokorozije.

Key words:
mineralne vode,bunari,mikroorganizmi,biofilmovi,inkrustracija,Srbija

Thematic field:
Engineering and technology

Date of abstract submission:
02.09.2017.

Conference:
Studenti u susret nauci 2017

Paper for reviews